*هر گونه استفاده و نقل این مطلب و یا حتی بخش هایی از آن در سایر رسانه ها، شبکه های تلویزیونی و رادیویی، فضای مجازی (وب سایت ها)، مجلات و روزنامه ها (به ویژه نشریات خودرویی) به هر صورت بدون اجازه کتبی مدیر مسئول «مجله ماشین» ممنوع و پیگرد قانونی دارد.

«خبرماشین» - عماد احمدیوسفی / این مقاله به بررسی شکل گیری یکی از قدرت های بزرگ اقتصادی دنیا می پردازد که کامیون ساز محبوب ایتالیایی یعنی ایوکو از ستون های اصلی آن به شمار می رود و امیدواریم در خاتمه برای مدیران اقتصادی کشور تصویری شفاف و حرفه ای از تصمیمات ارزشمند در لحظات مهم ارائه بدهد. هر چند کلیات مقاله شکل یک مشاوره را دارد اما امیدواریم برای علاقمندان به خودروهای تجاری نیز مفید واقع گردد.

ایوکو یکی از 7 کامیون ساز بزرگ اروپا که نام آن از Industrial Vehicle Corporation گرفته شده و تلفظ صحیح لاتین آن آی – وی – کو می باشد از ابتدای دهه 90 میلادی حضور پر رنگ خود را در دنیای کامیون کشورمان آغاز نمود، در دنیای کامیون محصولات این سازنده مشخص و علاقمندان نسبت به آنها تسلط کاملی دارند اما در چرخه اقتصاد حاکم بر بازارهای مختلف جهان وضعیت کاملاً دگرگون می شود. 

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین»، برند Iveco  اول ژانویه 1975 با ادغام شرکت هایی از ایتالیا، فرانسه و آلمان به عنوان شرکت تولید کننده وسایل نقلیه صنعتی متولد می شود، هر چند وسایل نقلیه تجاری عبارت مناسب تری خواهد بود. شرکت های Fiat Veicoli Industriali و  Lancia Veicoli Speciali و OM از ایتالیا، Unic از فرانسه و Magirus-Deutz از آلمان تحت نام ایوکو باید فعالیت می کردند. 

این کالبد شکافی را همین ابتدا به چهار بخش پشتیبانی فنی، معرفی محصولات کلیدی، خرید شرکت های تجاری مرتبط و موفقیت های جهانی تقسیم می کنیم.

پشتیبانی فنی، به عنوان ابزاری که فردا این برند را از وابستگی به سایر تولید کنندگان قطعات فنی به ویژه پیشرانه نجات می داد و از طرفی موجب می شد تا بر پایه این پتانسیل محصولات مناسب بازار با قابلیت رقابت با محصولات سایر برندها طراحی و معرفی بشوند. مدیران ایوکو هم این موضوع را خوب می دانستند و هم خوب انجام دادند.

ایوکو در سال 80  میلادی اولین موتور توربو دیزل خود را برای استفاده در وسایل نقلیه سنگین ساخت، این پیش نیاز مهمی جهت تحقق برنامه های آینده این برند بود. 5 سال بعد اولین موتور دیزلی کلاس سبک مجهز به سیستم تزریق مستقیم سوخت و سال 89 میلادی هم اولین موتور مجهز به سیستم کاهش گازهای گلخانه ای EGR را معرفی نمود. 

سال 98 میلادی موتورهای سری Cursor 8 و یکسال بعد Cursor 10 معرفی شدند که اولین موتورهای دیزلی با توربوشارژر هندسه متغیر و مجهز به سیستم تزریق سوخت کامون ریل بودند. در نظر داشته باشیم کمپانی معظم ولوو به تازگی به سمت استفاده از کامون ریل رفته است.

بخش ایوکو موتور در سال 2004 متولد شد که ادامه استراتژی حمایت از محصولات سنگین ایوکو بود. در کمتر از یکسال این برند زیر مجموعه Fiat Powertrain Technologies  قرار گرفت که ما آن را با نام FPT می شناسیم و موتور های 900 اسبی کامیون های مسابقه رالی داکار را برای کامیون های ایوکو می سازد.

با بازبینی فعالیت های ایوکو متوجه می شویم که از یک طرف شاهد معرفی موتورهای پر قدرت در فواصل کم نیستیم، این موضوع را با مقایسه موتورهای معرفی شده توسط سازندگان رقیب بهتر متوجه می شویم. از طرف دیگر، نیاز طیف گسترده محصولات این سازنده را تامین نموده است، این خود یک پیروزی برای برندی است که قصد دارد در دراز مدت در مارکت خود موفق بماند. دلیل آن را می توان در اشاره به استفاده کنورث، پیتربیلت و داف از موتور مشترک ساخت پاکار و مثال دیگر استفاده رنو، ماک و ولوو از موتور های ساخت ولوو و مرسدس بنز، وسترن استار و فریت لاینر نیز هر سه از موتورهای دیترویت استفاده می کنند. اینجا است که به اهمیت پشتیبانی فنی محصولات پی می بریم که مدیران ایوکو به خوبی از عهده آن بر آمدند، حتی اگر هیچ زمانی قویترین موتور بازار را تولید نکرده باشند.

ایوکو در کنار تامین موتور محصولات خود، سود قابل توجهی نیز از فروش این موتورها به سایر شرکت ها بدست آورده است، تولید 460000 دستگاه موتور در سال که کمتر از نیمی از آنها در محصولات ایوکو استفاده می شود.

اگر قصد تاسیس یک شرکت کامیونی و یا خرید آن را دارید در همان ابتدا در اندیشه پشتیبانی فنی محصولات تولیدی خود باشید. قصد نقد شرکت های کامیونی را نداریم، متاسفانه بیشتر شرکت های کامیونی ما خریدار و فروشنده کامیون هستند تا شرکت هایی که حتی به سمت تولید کابین کامیون بروند. در این مورد گروه صنعتی خاور- ایران خودرو دیزل  یک استثنا است، این شرکت بیش از 50 هزار دستگاه کامیون بنز تولید کرده که رکورد بالایی محسوب می شود و می توانیم آن را یک کامیون ساز بنامیم اما همانطور که علاقمندان می دانند با پلت فرم های ثابت و مشترک و پیشرفت چشمگیری نداشتیم، با اینکه سازنده، گونه های یورو 2 و یورو 3 این کامیون ها هم روانه بازار نمود!. استاندارد یورو 3 برای کامیونی که بالای 50 سال قبل طراحی شده است!.

حرکت مثبت، طراحی کامیون آریا در سال های تحریم بود، با موتور ساخت شرکت وطنی ایدم و گیربکس ساخت چرخشگر که این دو شرکت جز داشته های ما حساب می شوند، تنها ایراد و نکته غیر منطقی این کامیون استفاده از کابین فراز ( فیس لیفت هوو ) برای آن است! انتظار داریم دو شرکت بزرگ ما حداقل در بخش طراحی کابین بتوانند دهها طرح کارآمد، بومی و همخوان با نیاز بازار و البته مدرن طراحی نمایند.

چندی پیش نیز نسل جدید ایوکو استرالیز با نام XP معرفی شد که موتور آن از 11 درصد مصرف کمتر به نسبت تمام رقبا برخوردار بود، ضمن اینکه سری NP استرالیز نیز با موتور گازسوز معرفی شد که 400 اسب بخار قدرت داشت که بسیار قابل توجه است و نمونه آن را در مارکت نمی توان مشاهده کرد.

یکی از نیازهای صنعت کامیون ما، تاسیس کارخانجات تولید موتور ولوو تحت نام یک برند تجاری جدید و مستقل با سرمایه گذاری مشترک سایپا دیزل و ولوو سوئد است، حتی اگر موتورهای دو نسل قبل ولوو هم بسازیم موفقیت بزرگی را جهت پایه گذاری ستون های موفقیت در آینده این صنعت کسب نموده ایم.

در سال 77 اولین حرکت تولید ایوکو Zeta  بود که جایگزین خودروی 20 ساله OM Lupetto نمود.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین»، در سال 1984 ایوکو توربو استار معرفی شد که پرفروش ترین در بازار ایتالیا و بازیگر اصلی ایوکو در اروپا لقب گرفت و رکورد 50000 دستگاه را به نام خود ثبت نمود، هر چند امروزه این رقم در طی 7 سال فروش بالایی محسوب نمی شود اما باید آن را در محدوده دهه 80 میلادی با بازارهای محدودتر مقایسه کنیم آنهم از سوی برندی تازه متولد شده.

ابتدای دهه 90 میلادی سری یوروکارگو و یوروتک را معرفی نمود که برای اولین بار دو سال پیاپی عنوان کامیون سال را برای یک سازنده به ارمغان می آوردند. به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین»، هزاره جدید را با معرفی سری Stralis و کسب عنوان کامیون سال 2003 آغاز نمود و دهه اخیر را نیز با معرفی نسل جدید استرالیز با نام Hi-Way با تکرار کسب عنوان کامیون سال ( 2013 ) حرکت رو به رشد این سازنده ایتالیایی را ساماندهی می کرد. یوروکارگو به عنوان یکی از قدیمی ترین سری های تولیدی اروپا با نسل جدید خود و کسب دوباره عنوان کامیون سال زمان بندی مناسب معرفی یک محصول جدید یا بهسازی کامل یک محصول حاضر در بازار را یادآوری می کند.

نتیجه اینکه ایوکو نه در فواصل کم اقدام به عرضه محصولات جدید نموده و نه بر تولید محصولاتی قدیمی در بازه زمانی طولانی اصرار ورزیده است. در کشورمان چون خریدار برای کامیون های قدیمی هست پس تولید کننده هم دلیلی نمی بیند تولید آن را متوقف و اقدام به عرضه نمونه مدرن تر نماید اما در اروپا اندکی درنگ موجب از دست دادن سهمی از بازار می گردد و سازندگان کامیون به شدت نیازمند ارائه محصولات مدرن و کارامد هستند چون خریداران حق انتخاب زیادی داشته و دلیلی نمی بینند کامیونی قدیمی با تکنولوژی پایین، مصرف سوخت بالا و ایمنی ضعیف خریداری نمایند. 

در کشورمان، اهرم توقف تولید کامیون های قدیمی و عرضه به روزترین محصولات نه در دست خریدار است و نه تولید کننده. این سازمان های مرتبط چون سازمان حمل و نقل و محیط زیست هستند که این مسئولیت بر عهده آنها می باشد.

انتظار می رود سایپا دیزل بتواند مدل های مدرن کامیون بادسان را تولید و با کیفیت بالا، قابلیت اطمینان مناسب و قیمت رقابتی وارد بازار نماید که در این صورت در کلاس کامیون 6 تا 8 تن انتخاب نگارنده بادسان خواهد بود به عنوان یک تولید با کیفیت وطنی که خدمات پس از فروش حرفه ای نیز پشت سر خود خواهد داشت.

ایوکو که زمانی خودش در ابتدای شکل گیری با خرید و ادغام چند شرکت مختلف از جمله شرکت خودروهای تجاری فیات، برسیکا و لانچیا از ایتالیا و دو شرکت دیگر از آلمان و فرانسه به وجود آمد خیلی زود دست به کار خرید و حذف شرکت های دیگر زد. سال 86 میلادی آغاز خرید های ایوکو بود، در ابتدا خرید 52 درصد از سهام فورد اروپا و بعد خرید شرکت Astra که به سازنده خودروهای سنگین و دامپ تراک شهرت دارد و از سال 1946 در شهر پیاچنزا فعالیت خود را آغاز کرده بود. در سال 90 اقدام به خرید 60 درصد از سهام شرکت صنعتی اسپانیایی با مخفف ENASA و نام کامل Empresa Nacional de Autocamiones S.A می نماید که خود این شرکت که وسایل نقلیه با نام تجاری Pegaso تولید می کرد از سال 46 میلادی فعالیت خود را آغاز و در دهه های قبل به تملک شرکت های دیگر در آمده بود.

هدف بعدی شرکت Seddon Atkinson بود که یکسال بعد خریداری شد. در همان سال توربو دایلی توسط Nanjing در چین روی خط تولید می رود. دقت داشته باشیم که در سال 91 میلادی داستان صنعت خودرو چین کاملاً با امروز متفاوت بود و این شهامت و تدبیر مدیران ایوکو را مشخص می کند. سال بعد با خرید سازنده اصلی خودروهای تجاری استرالیا از Ital، شرکت کامیون های بین المللی استرالیا را پایه گذاری می کند که از سال 2000 به ایوکو تراکز استرالیا تغییر نام می دهد، نتیجه امروزه ایوکو یکی از بازیگران اصلی این بازار بزرگ محسوب می شود.

در این سالها، ایوکو موفق شد برند هایی چون OM و ماگیروس-دویتز که زمانی از سازندگان برجسته کامیون در اروپا بود به همراه برند Seddon Atkinson را از صحنه اول بازارهای جهانی حذف نماید. سازنده جوانی که در کمتر از 4 دهه فعالیت توانسته در بازارهای بزرگی چون آرژانتین فروشنده اول کامیون باشد...

در مورد موفقیت های ایوکو نیز کافی است نگاهی به چند سال اخیر داشته باشیم که عناوین کوچ سال 2016، ون سال 2015 و کامیون سال 2013 و 2016 از آن محصولات این سازنده اهل تورین بوده است، ضمن اینکه امسال نیز مدعی شماره یک کسب عنوان کامیون سال 2017 نیز به شمار می رود.

کمپانی ایوکو که تجربه حذف برند مطرح ماگیروس آلمان را در پرونده خود دارد زیر مجموعه گروه صنعتی فیات به شمار می رود، مدیریت این گروه خودرویی بر عهده آقای مارکیونه می باشد که از سال 2009 بر این مسند تکیه زده است. 

در اول ژانویه 2011 گروه صنعتی فیات ( Fiat Industrial ) با ترکیب سه برند CNH، Iveco و FPT تشکیل شد که جز گروه فیات مادر محسوب و قصد داشت در بازارهای فروش موتور های دریایی و صنعتی، خودروهای تجاری، تجهیزات ساخت و ساز  و تراکتور حضور داشته باشد. رییس این شرکت آقای مارکیونه بود که هم زمان مدیر عامل Fiat و رییس/مدیر عامل گروه کرایسلر نیز محسوب می شد. این شرکت 29 سپتامبر 2013 در ادغام با CNH Global تبدیل به CNH Industrial شد و رییس آن همچنان همان آقای مارکیونه است.

دقت در اتفاقات فوق هم بر اهمیت ادغام و تفکیک های به موقع اشاره دارد هم بر وجود روابط حتی در سطوح بالای مدیریت در دنیای اقتصاد.  سهام ایوکو در اختیار گروه فیات بود که خود، توسط گروه صنعتی CNH که ثبت کشور هلند است و دفتر مرکزی آن در لندن واقع شده خریداری و ادغام شد. این گروه صنعتی مالکیت 8 برند مطرح از جمله Steyr، Iveco، New Holland، Astra و FPT را در اختیار دارد. 

از این مرحله پیچیده تر هم داریم. سهام گروه CNH در اختیار گروه سرمایه گذاری ایتالیایی Exor  است که بیشترین سهام آن را با 26.94% در اختیار دارد. اِکسور 29.16% سهام خودرو سازی فیات-کرایسلر و 22.91% سهام فراری را نیز دارد. به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین»، این همان گروه اقتصادی است که با 63.77% سهام دار عمده تیم فوتبال یوونتوس تورین نیز محسوب می شود. لوگو Jeep بر پیراهن این تیم از دل این تاکتیک های اقتصادی تورین بیرون می آید. خودروسازی فیات کرایسلر FCA در اکتبر سال 2014 شکل گرفت، که باز دفتر مرکزی آن در لندن واقع شده و رییس آن آقای جان اِلکان و مدیر عامل آن سرجیو مارکیونه است. جان اِلکان رییس و مدیر عامل گروه اِکسور و عضو هیئت مدیره CNH نیز هست. مارکیونه در حال حاضر در کنار مدیر عامل خودروسازی فیات کرایسلر ریاست CNH، فراری، گروه کرایسلر و SGS که معتبرترین شرکت بازرسی و کنترل کیفیت دنیا است را نیز بر عهده دارد.

مارکیونه با خرید شرکت مطرح و پر پیشینه کرایسلر توانست مدیریت گروه فیات – کرایسلر را بر عهده بگیرد، این مدیر توانمند در طول یکسال شرکت را از تراز مالی منفی به سود مثبت رهسپار نمود. مارکیونه دستور جدایی و استقلال شرکت فراری را از گروه فیات کرایسلر امضا نمود و یکسال بعد، خود به عنوان مدیر عامل فراری این سوپر اسپرت ساز محبوب و موفق انتخاب گردید.

موارد بالا این نظریه که یک مدیر نمی تواند در آن واحد دو پست مدیریتی داشته باشد را نیز به چالشی سخت دعوت می کند، البته اگر مدیری توانمند باشد. 

موفقیت یک شرکت تجاری مستقیما به کیفیت فکر و عمل مدیر عامل آن بستگی دارد، موفقیت این قدرت اقتصادی نیز متوجه آقای مارکیونه است.

شرکت های کامیونی ما به جای خرید سهام شرکت هایی با پتانسیل بالا در بازار داخلی و بازارهای بین المللی همواره سعی کرده اند تمام محصولاتی که عرضه می کنند تنها با برند خودشان باشد، در حالی که خرید شرکت هایی که توان موفقیت در آینده بازار را داشته و یا خرید شرکت های کوچک وطنی که توانایی ایجاد محصولاتی با ارزش افزوده بالا را دارند با این رویه که اجازه عرضه محصول با برند خود را داشته باشند و تنها پشتیبان فنی از آنها نموده و در بخش بازاریابی نیز از ارتباطات خود در آن بازار استفاده نماییم نتیجه مثبت تری خواهد داشت.

نکته جالب این است که یک شرکت خودرویی و یا کامیونی ما اگر بخواهد وارد کار ساختمان هم بشود اصرار دارد با برند خودش باشد تا اینکه سهامدار یک شرکت صنعت ساختمان باشد و کمک کند برای موفقیت آن و تبدیل شدنش به یکی از بازیگران اصلی این صنعت. 

برخی شرکت های خودرویی ما امتیاز بیش از 10 نمایندگی کمپانی های خودرو ساز از کشورهای دیگر را در اختیار دارند حال اینکه می توانست سهامدار چند شرکت تولید کننده قطعات خودرو توانمند در کشور و یا سهامدار یک تولید کننده گیربکس در شانگهای چین باشد که برای آینده صنعت کامیون سازی کشورمان حیاتی بود.

اگر بگوییم دستمزد جی جی بوفون، دروازبان محبوب و اسطوره تورینی ها با فروش کشنده های استرالیز در کشورمان ارتباط دارد چیز عجیبی نگفتیم، اگر باورمندی ما اولویت قدرت اقتصادی بر سایر مسائل باشد.

*گاو نر نماد شهر تورینو ایتالیا می باشد.