محمدعلی شبیری - «خبرماشین» | اخیراً گروه صنعتی ایران خودرو با انتشار برنامه تولید خود در سال آینده و رسیدن به تولید ۹۰۰ هزار دستگاه خودرو، اعلام کرده تحقق این برناهم نیازمند سرمایه‌گذاری برای افزایش ظرفیت تولید برخی قطعات مورد نیاز است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین»؛ تحقق هدف تولید 900 هزار دستگاهی، زمینه ساز نوسازی خودروهای فرسوده و عبور از رکورد تولید 770 هزار دستگاه بوده که این موضوع نیازمند الزاماتی از جمله تامین منابع مالی است؛ همچنین بازگشت سرمایه در گردش در واقع نقدینگی مورد نیاز یک واحد تولیدی است که به واسطه آن می تواند به تولید ادامه دهد.
رسیدن به تیراژ مورد نظر ایران خودرو در سال نیازمند نقدینگی قابل توجهی است که دخالت مستقیم نهادها در فروش خودروها توسط خودروسازان و قیمت گذاری دستوری، این امر را تعلیق به محال خواهد کرد. اکنون آلودگی هوا در کلان‌شهرها و شهرهای صنعتی یکی از مشکلات بزرگ ما است و این مساله با خودروهای جدید و واردات خودرو حل نمی‌شود.
وقتی قیمت خودرو در بازار رو به افزایش است، مردم پولی برای خرید خودروی نو ندارند و به‌ناچار خودروی فرسوده خود را با چنگ و دندان حفظ می‌کنند. آنچه تاکنون انجام شده «دستور به تولید بیشتر» بوده است، به طور مثال یک شیفت کاری به 2 یا سه شیفت کاری افزایش داده شده، اما اقدامی برای بهبود و تسهیلگری تولید انجام نشده است. برای کاهش قیمت‌ها باید تولید را افزایش داد و موانع تولید را رفع کرد و باید کاری کرد که تولید ارزان‌تر تمام شود.
وقتی نرخ تورم رسمی سالیانه بخش صنعت 40 درصد اعلام شود، یعنی هزینه‌ها 40 درصد بالاتر رفته است که در اقلامی همچون ورق‌های فولادی و محصولات پلیمری مشهود است. دلیل اصلی اوضاع کنونی، رها کردن نقاط گلوگاهی و تمرکز بر نقاط غیرگلوگاهی است.
قطعاً درصد زیادی از برنامه تولید این خودروساز محقق خواهد شد، ولی آنچه مغفول مانده اثر زیان بار این افزایش تولید بدون اصلاح قیمت هاست. صورت‌های مالی خودروسازان نشان می‌دهد که هزینه‌های متغیر آنها از قیمت تمام شده بیشتر است و لذا زیان ایجاد شده ناشی از بالا بودن هزینه‌های ثابت نیست. واقعیت این است که مشکلات صنعت خودرو چه در تولید و چه در توزیع و قیمت‌گذاری قابل انکار نیست. در جانب تولید، تهیه مواد اولیه، تولید قطعات با کیفیت، پرداخت مطالبات قطعه‌سازان و پاسخگویی به تقاضای بازار با مشکلات جدی روبه رو است.
نوسانات شدید بازار و افزایش‌های غیر منتظره و غیر منطقی قیمت، به ویژه در بازار آزاد بار سنگینی بر دوش متقاضیان واقعی تحمیل می‌کند. بدون شک اختلاف قیمت چند میلیونی میان کارخانه و بازار آزاد سود سرشاری را به جیب دلالان وارد می‌کند. اما اکثر مصرف کننده‌های واقعی چیزی جز گرانی نصیب‌شان نمی‌شود.
این مشکل ریشه در شیوه قیمت‌گذاری دارد که خود آن نیز از مسائل و مشکلات دیگری ریشه می‌گیرد. از آنجایی که قیمت‌ها بر اساس منطق بازار رقابتی و مبتنی بر قانون عرضه و تقاضا تعیین نمی‌شود و قیمت‌گذاری بیشتر دستوری است، همیشه دچار افت و خیزهای غیر منطقی و غیر منتظره می‌شود.
خودرو سازان چاره اصلی را فروش خودرو در حاشیه بازار می‌دانند. استدلال آنها این است که اگر خودرو با قیمت بازار عرضه شود بیش از ۸۰ درصد از تقاضاهای کاذب که توسط دلالان و با هجوم نقدینگی ایجاد می‌شود از بین خواهد رفت و با کاهش تقاضا قیمت نیز کاهش یافته و تعادلی در بازار ایجاد خواهد شد. چون دیگر سودی در خرید و فروش خودرو برای دلالان وجود نخواهد داشت.
با توجه به سیاست‌های دولت مبتنی بر بند «ف» تبصره هفت قانون بودجه، ۱۰ درصد از ظرفیت‌های فروش ماهانه ایران‌خودرو به طرح جایگزینی خودروهای فرسوده اختصاص داده می‌شود. براساس معیار ستاد مدیریت حمل و نقل کشور، خودروهای سواری تولیدی سال ۱۳۸۵ و قبل از آن که موفق به دریافت معاینه فنی نشوند، فرسوده شناسایی شده‌اند و هر خودرویی توسط این ستاد فرسوده تشخیص داده شود می‌تواند در طرح نوسازی که در برنامه‌های فروش ایران‌خودرو به اجرا گذاشته می‌شود، شرکت کند.
در دنیا تعاریف مختلفی برای عمرمفید خودرو وجود دارد که براساس استانداردهای بین المللی یک خودرو ۱۵۰ هزار کیلومتر یا هشت سال عمرمفید دارد. اما در کشور ما به دلیل تغییر رفتار مشتریان نسبت به خرید خودرو و دیدگاه «کالای سرمایه ای» مالکان و دولت ها نسبت به وضع نوسازی و جایگزینی خودروهای فرسوده کمترین اهمیت را قائل هستند.
با توجه به سیاست‌های اعلام شده از سوی وزارت صمت، در کنار عرضه خودرو در طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و فروش‌های عادی و فوری ایران خودرو، ۱۰ درصد ظرفیت‌های فروش فوری و مدت دار به نوسازی و خودرو های فرسوده اختصاص خواهد یافت.
اکنون حدود ۶.۵ میلیون خودروی فرسوده و ۹ تا ۱۰ میلیون موتور سیکلت فرسوده پلاک شده وجود دارد. این تعداد خودرو با همین مکانیزم هر ساله در حال انباشت هستند، در نتیجه سال به سال به تعداد خودروهای فرسوده که کماکان در حال تردد هستند، افزوده می‌شود. باید چرخه اسقاط تسهیل شود تا خودروهای بیشتری اسقاط شوند، در غیر این صورت تمام خیابان‌ها از خودروهای فرسوده و خودروهای نو شماره پر می‌شوند.
افزایش مصرف سوخت یکی از نتایج وجود خودروهای فرسوده است. جدای از مسائل ایمنی، در بحث مسائل زیست محیطی موضوع انتشار آلاینده‌ها بوده چراکه کاتالیست و تجهیزات کاهش آلایندگی خودروها فرسوده شده و عملا از بین رفته است. خودروهای معمولی چندین برابر یک خودروی استاندارد انتشار آلایندگی دارند. این موضوع در مصرف سوخت، ایمنی و آلایندگی نسبت به خودروهای استاندارد و نوشماره در شرایط بدتری هستند.
خودروهای فرسوده باعث تولید آلاینده‌های گازی، ناکس( دی‌اکسیدنیتروژن)، ترکیبات آلی فرار و ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون می‌شوند. به طور کلی شش آلاینده معیار وجود دارد که بر سلامت اثرگذار هستند. به عنوان نمونه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون از خودروها منتشر می‌شوند و شاخص اصلی آلودگی هوای کلانشهرهای ما هستند.
