علی شیخزاده، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا، در نشست خبری با حضور اصحاب رسانه، به تشریح عملکرد این مجموعه در یک سال گذشته پرداخت و ضمن ارائه گزارشی از روند تولید، فروش و برنامههای توسعهای سایپا، به مهمترین چالشها و سیاستهای پیشروی این خودروسازی اشاره کرد.
وی در ابتدای سخنان خود، با اشاره به شرایط سایپا در زمان آغاز مسئولیتش اظهار کرد: دقیقاً در همین مقطع زمانی در سال گذشته و در اواخر آذرماه بود که بهعنوان مدیرعامل جدید در مجموعه سایپا مستقر شدم. در همان ابتدا، ارزیابی اولیهای از وضعیت شرکت انجام دادیم که نشان میداد سایپا با مجموعهای از مشکلات بسیار حاد و زیان انباشته قابل توجه مواجه است.
بدهی ۲۱ همتی سرفصل شده و قفل شدن ارتباط با بانک ها
وی افزود: اگر بخواهم چهار مورد از مهمترین چالشهای آن مقطع را به ترتیب اولویت برشمارم، نخستین مسئله بدهی سنگین و سرفصلشده سایپا به شبکه بانکی بود. در آن زمان، بدهی بانکی شرکت به حدود ۲۱ همت رسیده بود که عملاً موجب قفل شدن کل سیستم بانکی برای سایپا شده و آثار مستقیم و بسیار مخربی بر جریان مالی یک شرکت بزرگ خودروسازی برجای گذاشته بود.
مدیرعامل سایپا ادامه داد: دومین چالش اساسی، روند کاهشی تولید بود؛ بهگونهای که بهوضوح پیشبینی میشد در صورت تداوم این شرایط، تا پایان سال با افت شدید تولید مواجه شویم. طبیعی است زمانی که امکان استفاده از منابع بانکی وجود نداشته باشد، این محدودیتها مستقیماً خود را در خطوط تولید نشان میدهد.
۹۰ هزار خودروی معوق و فروشهای فراتر از ظرفیت تولید
شیخزاده با اشاره به وضعیت فروشهای سنوات گذشته تصریح کرد: مسئله سوم، حجم بالای فروشهای غیرمتعارفی بود که در سالهای قبل انجام شده بود. این موضوع باعث شد سطح تعهدات معوق شرکت به عددی بیسابقه برسد؛ بهطوری که تا پایان سال، با بیش از ۹۰ هزار دستگاه خودروی معوق مواجه بودیم. این خودروها عمدتاً در سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و همزمان با راهاندازی سامانه یکپارچه، مازاد بر ظرفیت واقعی تولید به فروش و پیشفروش رسیده بودند. در مجموع، حدود ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو بیش از ظرفیت تولید، تعهد شده بود.
وی چهارمین چالش مهم را وضعیت همکاری با شریک تجاری خارجی عنوان کرد و گفت: در همان مقطع، شریک تجاری بزرگ ما یعنی شرکت چانگان، به دلیل عمل نکردن سایپا به تعهدات سالهای قبل، در آستانه لغو قرارداد قرار داشت. این موضوع در روزهای پایانی سال میلادی مطرح شد و با توجه به مفاد قرارداد، طرف مقابل اختیار داشت درخواست فسخ قرارداد را مطرح کند. این شرایط، شرکت را وارد مقطعی کاملاً بحرانی کرده بود.
حلوفصل مشکل با زنجیره تأمین
مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا تأکید کرد: در چنین شرایطی، ناچار بودیم برنامههای کوتاهمدت و فوری را در دستور کار قرار دهیم. نخستین اقدام ما، برقراری تعامل مؤثر و نزدیک با زنجیره تأمین و سازندگان بود تا از این مسیر بتوانیم جریان تولید را حفظ کنیم.
وی افزود: خوشبختانه این رویکرد تا پایان سال به نتیجه رسید و با همکاری و همراهی سازندگان و زنجیره تأمین، در سهماهه پایانی سال توانستیم به سطح تولید مناسبی دست پیدا کنیم و از عبور شرکت از شرایط بحرانی اطمینان حاصل شود.
مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با اشاره به احیای همکاری با شریک خارجی این شرکت گفت: مذاکرات بسیار جدی و تعریف تعهدات جدید متناسب با مقدورات موجود با شرکت چانگان انجام شد. خوشبختانه در دیماه و با کمک کانالهای وزارت صمت و بانک مرکزی، توانستیم بخشی از تعهدات را اجرایی کنیم، اعتماد طرف مقابل را بازگردانیم و قرارداد را احیا کنیم.
احیای قرارداد با چانگان پس از چندین پیام مکتوب حقوقی
وی تأکید کرد: در آن مقطع، چندین پیام مکتوب حقوقی از سوی چانگان ارسال شده بود و از منظر قانونی، قرارداد کاملاً قابلیت فسخ داشت. حتی در همان زمان، در بسیاری از رسانهها مطرح شد که چانگان قصد قطع همکاری با سایپا را دارد و در حال مذاکره با شرکای دیگر است، اما خوشبختانه قرارداد احیا شد و نتیجه آن را در سال گذشته دیدیم؛ بهطوری که حجم قابلتوجهی از محصولات چانگان عرضه شد و امروز دو محصول این شرکت در داخل کشور تولید میشود و برنامههایی برای افزایش عمق ساخت داخل آنها در دستور کار قرار دارد.
افزایش سرمایه ۸ برابری و بازگشت سایپا به ریل منطقی
شیخزاده با اشاره به اقدامات انجامشده در سهماهه پایانی سال گذشته افزود: در آن مقطع، طبق قانون، تکلیف واگذاری بخشی از سهام تا پایان سال دوم برنامه مطرح بود. سرمایه شرکت در آن زمان حدود ۱۹.۵ همت بود و مقرر شد پیش از آغاز فرآیند واگذاری، سرمایه شرکت بهروزرسانی شود. بر همین اساس، پیش از پایان سال ۱۴۰۳ و از محل تجدید ارزیابی داراییها، افزایش سرمایهای بیش از هشت برابر انجام شد و سرمایه شرکت به بیش از ۱۶۲ همت رسید. این اقدام موجب افزایش ارزش سهم و ارتقای ارزش بازار شرکت شد.
افت تولید بهدلیل توقف دو محصول پرتیراژ
شیخزاده با بیان اینکه برنامهریزی ابتدای سال بر مبنای تولید خودروهای کمزیانتر انجام شد، افزود: بر این اساس، صورتهای مالی ششماهه نخست امسال نشان میدهد که این رویکرد موفق بوده و برای نخستینبار سود ناخالص ثبت شده است. با این حال، به دلیل خروج دو محصول وانت ۱۵۱ و نیسان آبی از چرخه تولید بهعلت عدم پاس کردن استانداردها، با افت تولید مواجه شدیم که حدود ۳۰ هزار دستگاه کاهش تولید در نیمه نخست سال را رقم زد.
وی ادامه داد: خوشبختانه از اواسط تابستان، با عرضه خودروهای جایگزین دارای استاندارد کامل، تولید مجدداً به مدار بازگشت و امروز این خودروها در سبد محصولات شرکت قرار دارند.
۴۰ هزار شاهین بدون فروش و فشار شدید نقدینگی
مدیرعامل سایپا در تشریح فشار نقدینگی ایجادشده برای شرکت گفت: بخشی از محصولات در سالهای گذشته فروش و پیشفروش شده و منابع آن همان زمان مصرف شده است؛ بنابراین این خودروها عملاً از چرخه فروش فعلی خارج شدهاند. بهطور مشخص، در یک سال گذشته حتی یک دستگاه خودروی شاهین فروخته نشده، در حالی که حدود ۴۰ هزار دستگاه از این خودرو تولید و تحویل شده است.
تأمین ۱۰ همت منابع از محل واگذاری داراییهای مازاد
شیخزاده با اشاره به اقدامات انجامشده برای تأمین نقدینگی گفت: ادامه فروشهای آیندهمحور یا اتکا به تسهیلات بانکی با نرخهای بالا، زیان شرکت را افزایش میدهد به همین دلیل، واگذاری اموال و داراییهای مازاد در دستور کار قرار گرفت.
وی افزود: از مردادماه تاکنون، حدود ۹.۵ همت از محل واگذاری داراییها و املاک مازاد بعد طی فرآیند کارشناسی و قانونی تأمین منابع انجام شده است؛ منابعی بدون بهره که مستقیماً وارد چرخه تولید شده و به حرکت زنجیره تولید کمک کرده است.
مدیرعامل سایپا با اشاره به پیشفروش محصولات سال آینده خاطرنشان کرد: در صنعت خودروسازی عرف است که تا پایان سال، حدود ۲۵۰ هزار دستگاه از تولید سال آینده پیشفروش شود، اما در سایپا تاکنون تنها ۵۹ هزار دستگاه پیشفروش انجام شده است. این بدان معناست که برای سال آینده، شرکت ظرفیت بالایی برای فروش و جذب نقدینگی دارد و سال آتی میتواند سال بسیار موفقی برای سایپا باشد. این شرایط، در کنار فرآیند واگذاری شرکت به بخش خصوصی، فرصت مناسبی برای خریداران سهام ایجاد میکند.
چابکسازی گروه سایپا
شیخزاده در ادامه به اقدامات انجامشده در حوزه چابکسازی شرکتهای گروه سایپا اشاره کرد و گفت: پیش از واگذاری شرکت به بخش خصوصی، بیش از ۳۰ شرکت تابعه در گروه خودروسازی سایپا حذف شدهاند. این اقدام موجب کاهش هزینهها و کوتاه شدن فرآیندهای بروکراتیک شده و این مسیر همچنان ادامه دارد.
مدیرعامل سایپا با اشاره به توسعه سبد محصولات گروه گفت: در یک سال گذشته، دستکم چهار محصول جدید در حوزه خودروهای سواری عرضه شده یا در حال عرضه است. پارسنوآ، محصول فیسلیفتشده و محبوب بازار، پس از شش تا هفت سال توقف و با برند اختصاصی سایپا امسال عرضه شده است. محصول آریا با کیفیت فنی بالا از ابتدای سال آینده وارد بازار خواهد شد و مورد استقبال جوانان و خانوادهها قرار میگیرد. محصول C3XR شرکت سایپا-سیتروئن نیز خودرویی جدید و مشتریپسند است که بازخوردهای مثبتی دریافت کرده است. همچنین تولید آریای هیبرید با فاصله زمانی یکساله، از نیمه دوم سال آینده برنامهریزی شده که داخلیسازی شده و کاهش مصرف سوخت قابلتوجهی دارد.
وی در حوزه خودروهای تجاری گفت: سایپادیزل در سال گذشته افزایش تولید ۴۰۰ درصدی داشته و دو محصول جدید نیز به بازار عرضه کرده است. علاوه بر این، اتوبوس برقی شرکت زامیاد رونمایی و عرضه شده و اکنون در مرحله تحلیل و ارزیابی قرار دارد.
پوستاندازی خانواده موتور
شیخزاده با اشاره به مهمترین دستاورد سایپا برای سالهای آینده گفت: یکی از مشکلات تاریخی گروه سایپا، نبود خانواده موتور بهروز بود و موتورهای این شرکت از دهه ۸۰ صرفاً بهینهسازی شده و تغییر بنیادینی نداشتند. اکنون یک خانواده موتور کاملاً جدید و بهروز طراحی و تولید شده است.
این خانواده موتور شامل سه نسخه است؛ موتور پایه تنفس طبیعی ۱.۵ لیتری با قدرت ۱۲۰ اسب بخار و داخلیسازی ۸۰ درصدی، و دو نسخه توربو و توربو GDI با داخلیسازی ۶۰ درصدی که بر روی محصولات مختلف سایپا نصب خواهد شد.
وی تأکید کرد: این پوستاندازی موتور، یکی از بزرگترین دستاوردهای سایپا در دهههای اخیر به شمار میرود و از اواخر سال آینده، این موتورها در محصولات شرکت مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
شیخزاده با اشاره به اثرات این موتور جدید افزود: با ورود خانواده موتور جدید و اقدامات توسعهای انجامشده، مصرف سوخت خودروها در سال آینده به حدود ۵.۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر خواهد رسید؛ این در حالی است که متوسط مصرف سوخت محصولات گروه سایپا در سال جاری با ۷.۳ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر، بهترین عملکرد را در میان خودروسازان کشور داشته است. در مقیاس ملی، این اقدام میتواند کاهش مصرف بنزین و کاهش آلایندگی شهری تا ۲۰ درصد را به همراه داشته باشد که اثر قابل توجهی بر اقتصاد و محیط زیست خواهد داشت.
صبوری و همکاری زنجیره تأمین
وی افزود: هرچند مشکلات نقدینگی همچنان وجود دارد و برخی بخشها کاهش تولید را تجربه کردهاند، اما زنجیره تأمین متشکل از بیش از هزار سازنده و تأمینکننده، با صبوری و حس مسئولیت ملی، به کاهش فشارها کمک کردهاند. همچنین پرسنل، مدیران و مهندسان سایپا در یک سال بسیار سخت، همکاری و تلاش کمنظیری داشتهاند که از آنان قدردانی میکنیم.
مقابله با اخبار نادرست
مدیرعامل سایپا با تأکید بر حفظ ارزش ملی شرکت گفت: سایپا یک سرمایه بزرگ ملی است و هیچکس اجازه ندارد به آن آسیب برساند. مشکلات وجود دارد، اما با درایت و صبوری قابل حل است. از اصحاب رسانه و عموم مردم تقاضا دارم اجازه ندهند اطلاعات نادرست و اخبار جعلی به تخریب ارزش شرکت منجر شود، بهویژه در دوره واگذاری؛ چرا که چنین فضایی میتواند تصمیمات درست را تحت تأثیر قرار دهد و به قیمتگذاری پایینتر از ارزش واقعی شرکت بیانجامد.