الهه قدرت
صف مدعیان عنوان «قویترین کشنده» کشور آنقدر لبریز از کشندههای فوق سنگین و پرقدرت بوده که کنار زدن هر کدام از آنها در کنار توان زیاد، شهامت و جسارت فوقالعاده ای نیز میطلبد. تیتان بیش از این درنگ را جایز ندانسته و با یکی از پر طرفدارترین کشندههایش وارد میدان نبرد شده و در این راه هیچ هراسی از رقبای قدر و پر آوازه اش نیز ندارد. به نیمه پایانی انتخاب قویترین کشنده کشور با حضور اعضای باشگاه 20 Mega Trucks میرسیم. در این آوردگاه به تیتان Z 4053 خواهیم پرداخت که عده زیادی از کارشناسان و دوستداران کامیون، آن را قویترین کشنده حاضر در کشور میدانند.
طراحی
کابین با عرض 2300 میلیمتر هر چند از کابین بوژی کش مرسدس بنز 3850AS کوچکتر بوده اما استایل کلی طراحی Z 4053 موجب شده که ابهت این بوژی کش بیشتر نمود داشته باشد. این تفاوت عرض کابین را علاقهمندان میتوانند در گلگیرهای برجسته این بوژی کش مشاهده کنند. نمونهای از این کابین در کشندههای جفت سوپر 2635 نیز مورد استفاده قرار گرفته است. طول بیشتر شاسی به نسبت بوژی کش مرسدس بنز 3850AS و ارتفاع نصب کابین از عمده علتهای ابهت ظاهری این بوژی کش با وجود برخورداری از کابین کوچکتر است.
این کابین در دوران طراحیهای دیوانه وار مرسدس بنز به تولید رسیده و این بر ارزش کلاسیک کامیون میافزاید. زمانی که در بخش خودروهای سواری شاهد ظهور R129 و همچنین فیس لیفت W126 بودیم تا جایی که آن طراحیهای ماندگار «برونو ساکو» موجب خرده گرفتن بسیاری از کارشناسان و علاقهمندان به سبک طراحی «گوردن واگنر» شد. هر چند در ادامه، این «واگنر» بود که درک آینده نگرانه اش را از طراحی یک مرسدس بنز اصیل و البته همخوان با نیاز رو به تغییر بازار، در عمل با ارائه مدلهایی چون W218 و W222 به نمایش گذاشت. داستانی که در بخش خودروهای تجاری مرسدس بنز نیز به همین شکل رقم خورد.
با وجود تغییر عمده در طراحی محصولات تجاری مرسدس بنز و علاقه شدید دوستدارانش به نسلهای قبل، باز هم امروزه این Actros MP4 است که سرآمد طراحی در دنیای کامیون محسوب میشود. در این میان آقای Hubertus Troska بیشترین تأثیرگذاری را در جریان این تغییر و تحولات داشت. کابین در زمان خود یکی از شیکترین کابینهای کامیونی دنیا به شمار میرود، با نگاهی به کابین مکعبی شکل اسکانیا، مان و ولوو بیشتر خطوط زیبا و منحنیهای کناری کابین به چشم میآید. بوژی کش تیتان Z 4053 ویژگیهای منحصر به فرد ظاهری زیادی دارد، گارد بزرگ جلو، کولر سقفی که یادآور کشندههای دهه 80 میلادی ساخت آلمان است، لوگوی تیتان به جای ستاره بنز، لاستیکهای بزرگ کانتیننتال اندازه 140.00-20، سه دیفرانسیل بودن آن (6×6) و قرار گرفتن در لیست کشندههای All Wheel Drive کشور، جداره شیشهای کابین خواب، ارتفاع قابل توجه کابین از شاسی، شاسی بزرگ و رنگ مشکی آن.
داخل کابین با برخورداری از کولر، بخاری و تختخواب کاناپهای از نسل NG بوده و سادگی و انضباط در آن موج میزند. همانطور که انتظار میرود تسلط راننده بر محیط اطراف فوقالعاده و تحسین برانگیز است.
در پشت کابین تجهیزات خاص کشندههای فوق سنگین تیتان قرار گرفتهاند. جفت اگزوزهای برافراشته که دو کانال هواکش نیز آنها را همراهی میکنند. تجهیزات خنککنندگی پیشرانه و مبدل هیدرولیکی گشتاور (کلاچ اتومات ZF) نیز در میان آنها نصب شده است. مخزن سوخت 900 لیتری و یک اتاقک زرد زیبا روی شاسی، جلوه خاصی به این کشنده فوق سنگین تیتان بخشیده است.
هر چند بزرگترین کشندههای کشور از نوع دماغدار هستند، اما تیتان Z 4053 در مجموع از حیث طراحی ظاهری ارائه دهنده یک چهره مصمم است که برازنده قویترین کشنده کشور نیز هست. یک نمره خوب را نیز باید به طراحان مرسدس بنز داد. کشندههای تیتان به نوعی گونههای AMG خودروهای سنگین مرسدس بنز محسوب میشوند. تیتان بعد از ماک محبوبترین برند در دنیای کامیونهای فوق سنگین کشور به شمار میرود.
نیروی محرکه
همانطور که علاقهمندان به کامیونهای سنگین میدانند مرسدس بنز هیچگاه از پیشرانههای 12 سیلندر ساخت خود در کشندهها و کامیونهای تولید سری خود استفاده نکرد. نمونههایی از این 12 سیلندرهای خورجینی در کشندههای تیتان استفاده شده است. کشندههای تیتان موجود در کشور از دو گونه 12 سیلندر پیشرانههای مرسدس بنز استفاده میبرند. یک 12 سیلندر مدل OM404LA به توان 525 اسببخار و یک 12 سیلندر مدل OM424LA با 530 اسببخار قدرت که معروفترین بوژی کشهای تیتان کشور مجهز به این پیشرانه هستند. بوژی کش تیتان مورد آزمایش نیز دارای پیشرانه OM424LA با 530 اسببخار توان خروجی است. بوژی کشهای تیتان که به پیشرانه OM404LA با ارائه 525 اسببخار توان خروجی مجهز هستند را باید به نوعی یک دستگاه Z 4052 بدانیم.
زمانی که برای اولین بار این کشندهها گام به جادههای کشور گذاشته بودند نوشته روی آفتابگیر بیرونی آنها چشم هر علاقهمندی را خیره به خود نگاه میداشت. نوشته V12 530PS TURBO در دهه 80 میلادی همان چیزی بود که علاقهمندان متعصب بنز را به هیجان میآورد.
پیشرانه OM404 با قدرت 525 اسببخار در یک بوژی کش ماک سکتهای و همچنین در بوژی کشهای تیتان Z 4042 شرکت صمدی-بختیاری نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
جعبه دنده بوژی کش تیتان Z 4053 ساخت ZF و 16 سرعته است. یکی از ایرادهایی که به جعبه دندههای 16 سرعته ZF از سوی علاقهمندان وارد بوده، حداکثر سرعت آن به نسبت جعبه دندههای ماک در سبکترین دنده است. هر چند این جعبه دنده در برابر جعبه دندههای فوقالعاده سنگین ماک از ضرایب سبکتری برخوردار است اما همین طیف وسیع محدوده نسبت دنده از مزایا و امتیاز ویژه آن است که کشنده را قادر میسازد در کنار محدوده وسیعتری از انتخاب نسبتهای مختلف دنده در صورت لزوم سرعت پیمایش بالاتری نیز داشته باشد. این در حالی است که بیشتر کشندههای فوق سنگین ماک قادر به پیمایش سرعتی بیش از 40 کیلومتر در ساعت نیستند. به مانند بوژی کشهای مرسدس بنز 3850AS، تیتان Z 4053 نیز به مبدل گشتاور ساخت ZF از سری 400 مجهز بوده تا تمام این قطعات سنگین و پرقدرت در انتها به دیفرانسیلهای سفارشی تیتان (دیفرانسیلهای 8 پیچ مجهز به قفل کن – جفت کن) برسند. امروزه از مجموعه توربو کلاچ ساخت ویف در کنار مبدل گشتاور ساخت ZF در کشندههای غول پیکر تیتان استفاده میگردد.
وزن شاسی 27 هزار کیلوگرم بوده ولی در جا به جاییهای مختلفی که از نزدیک شاهد آنها بودم برای کسب بهترین نتیجه، وزن شاسی این بوژی کش به حداقل 40 تن رسیده و در بخشی از جا به جایی جکتهای 2000 تنی به بالای چهل تن سنگین میشد. تیتان Z 4053 نه تنها در زیر این بار سنگین روی شاسی خم به ابرو نمیآورد بلکه بهتر از هر زمانی به زیر خم گرفتن کوههای آهن مشغول میشود. سیستم تعلیق این بوژی کش از نوع شمش 14 لایه است.
رکوردها
بوژی کش تیتان Z 4053 از معدود کشندههایی محسوب میشود که حتی متعصبترین طرفداران ماک نیز به توانایی و قابلیتهای بالای آن اعتقاد دارند. رقیب اصلی این کشنده نیز از برند ماک و مدل RD822SX است، هر چند نمیتوان از سنگین بودن بوژی کشهای ماک DM888SX به سادگی گذر کنیم اما چون ملاک نه از حیث مشخصات فنی بلکه ثبت رکورد در عمل است، در نهایت احترام به هواداران ماک اسم DM888SX از لیست رقبای تیتان خط میخورد و نسل جوانتر و پر توانتر آن یعنی RD822SX همچنان به عنوان قدرترین رقیب این بوژی کش آلمانی در میدان حاضر است. بوژی کش DM888SX آبی رنگ با کابین سکتهای، مجهز به دیفرانسیلهای پلنتری و پیشرانههای V8 ماک 500 اسببخاری حجم بسیار بالایی از جا به جاییهای سنگین کشور را انجام داده است. رقیب اصلی بوژی کش تیتان یعنی بوژی کش ماک RD822SX که به صورت دست دوم از کانادا خریداری شده با حمل یک نگله برج آمونیاک 649 تنی از بندرعباس به مقصد پتروشیمی شیراز رکورد جدید و فوقالعاده ای را به نام خودش ثبت کرد اما در برابر جا به جایی محموله 830 تنی در بندر امام خمینی توسط بوژی کش تیتان Z 4053 حرفی برای گفتن ندارد. نکته جالب برای علاقهمندان به کامیونهای سنگین این است که جا به جایی این محموله به دو شرکت از بزرگترین شرکتهای حمل و نقل کشور واگذار شد، یک شرکت با بوژی کش تیتان خود و دیگری با دو دستگاه بوژی کش ماک جهت حمل این محموله روی 22 محور ساید بای ساید گلدهوفر قدم به میدان گذاشتند. در روز جا به جایی، ابتدا دو دستگاه بوژی کش ماک شانس خود را برای حرکت دادن این محموله فوق سنگین امتحان کردند که آزمونی نا موفق ثبت شد، لغزنده بودن سطح مسیر در این ناکامی بیتاثیر نبود. در ادامه، تیتان Z 4053 متصل به مال بند بوژی گلدهوفر و با مهارت آقای محمود دادخواه محموله 830 تنی (بدون احتساب وزن بوژی و کشنده) تسلیم قدرت تیتان Z 4053 میشود.
سال گذشته نیز دو محموله 980 تنی در عسلویه تسلیم توان و کیفیت این ابر کشنده شدند، در این جا به جایی از 2 دستگاه کشنده تیتان استفاده شد و فقط در انتهای جا به جایی به جهت تنگی فضا، یک مسافت چند متری را یک دستگاه تیتان Z 4053 به تنهایی اقدام به جا به جایی محموله 980 تنی کرد. تمام این رکوردها روی محبوبترین بوژی در کشور یعنی گلدهوفر آلمان در تیپ THP و مدلهای XL و SL به انجام رسیده است. گلدهوفر برای هر کدام از شرکتهای حمل و نقل کشورمان از یک رنگ خاص برای بوژیها استفاده کرده و هر علاقهمندی از فاصلههای دور نیز میتواند متوجه شود که این بوژی متعلق به کدام شرکت است. رنگ سبز وزین بار، رنگ آبی سنگین بار عادل فارس و ستی، نارنجی شرکت تهرانی و جوانمردی، قرمز ایران دنا و زرد بوژیهای وارد شده توسط آقای مرعی در اختیار وزین بار و حاج شکراله باقریان نیز است.
در مورد رکوردها: چندی پیش یک نگله بار 700 تنی توسط بوژی کش ولوو FH16 به همراهی یک دستگاه ماک DM و یک FH16 دیگر جا به جا شد. عبور محموله 65 متری از گردنه مبارک آباد توسط ماک سکتهای با یک صفحه گردان نیز در نوع خود رکورد محسوب میشود. تعدادی رکوردهای 1000 تنی را نیز در کشور داشتیم که به جهت عدم مستند بودن از پرداختن به آنها خودداری میکنیم. آیا به زودی شاهد شکستن رکورد تیتان Z 4053 خواهیم بود؟
نتیجه
بوژی کش تیتان Z 4053 حتی در میان سختترین هواداران ماک و ولوو نیز از احترام خاصی برخوردار است. از این بوژی کش شرکت صمدی-بختیاری نیز سه دستگاه سرمهای رنگ در اختیار دارد که چند سال قبل رکورد جا به جایی محموله 730 تنی پروژه الفین دهم را به نام خود ثبت کردهاند. ظرفیت مجاز ترکیبی بوژی کش Z 4053 تیتان 400 تن است.
در خاتمه از همکاری شرکت حمل و نقل وزین بار و آقای «عبدالعلی احمدپور» با «مجله ماشین» تشکر مینماییم امیدواریم با وجود ارزشمند بودن بوژی کش Z 4053 و اینکه از حیث کلاسیک بودن نیز یک کشنده قیمتی به شمار میرود اما بزودی شاهد ورود بوژی کشهای هزار تنی و مدرن تیتان از جمله مدل Z 64 609 F به کشور و قویتر شدن ناوگان حمل و نقل فوق سنگین مان باشیم. صنعتی که از توانمندیهای بسیاری برخوردار بوده که در شمارههای گذشته «مجله ماشین» بخشی از تواناییهای این صنعت معرفی شد، خودکفایی در این صنعت سخت و خشن، باعث افتخار هر ایرانی است.